Zasady i tryb dokonywania oceny pracy nauczyciela określają przepisy art. 6a ustawy z 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19.08.2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1625) – dalej r.t.d.o.p.
Zgodnie z art. 6a ust. 1e KN ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 KN oraz w art. 5 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.) w zakresie wszystkich obszarów działalności szkoły.
Na ocenę pracy nauczyciela i dyrektora szkoły nie mogą mieć wpływu jego przekonania religijne i poglądy polityczne, a także odmowa wykonania przez niego polecenia służbowego, gdy odmowa taka wynikała z uzasadnionego przekonania, że wydane polecenie było sprzeczne z dobrem ucznia albo dobrem publicznym (art. 6a ust. 1g KN).
Obowiązek dyrektora.
Dyrektor szkoły jest obowiązany dokonać oceny pracy nauczyciela w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku, a w przypadku oceny pracy dokonywanej z własnej inicjatywy – w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy, z zastrzeżeniem terminu określonego w art. 6a ust. 1 KN (nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego). Do tych okresów nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni, oraz okresów ferii szkolnych wynikających z przepisów w sprawie organizacji roku szkolnego, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne – okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych.
Opinie.
Zgodnie z art. 6a ust. 5 KN oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu:
1) zasięga opinii rady rodziców, z wyjątkiem szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców;
3) może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego;
4) na wniosek nauczyciela zasięga, a z własnej inicjatywy może zasięgnąć opinii właściwego doradcy metodycznego na temat pracy nauczyciela, a w przypadku braku takiej możliwości – opinii innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego, a w przypadku nauczyciela publicznego kolegium pracowników służb społecznych – opinii opiekuna naukowo-dydaktycznego.
Opinie, o których mowa powyżej (sporządzone w formie pisemnej) powinny być wyrażone w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy.
Oceny.
Zgodnie z art. 6a ust. 4 KN ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:
1) ocena wyróżniająca;
2) ocena bardzo dobra;
3) ocena dobra;
4) ocena negatywna.
Poszczególne elementy oceny pracy określa § 4 ust. 2 r.t.d.o.p.
Ocenę pracy ustala się po zapoznaniu nauczyciela z jej projektem oraz wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń. Na wniosek nauczyciela przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy i wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń może być obecny przedstawiciel wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej. Nauczyciel może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do projektu oceny pracy również w formie pisemnej, w terminie 5 dni roboczych od dnia zapoznania go z projektem oceny i zastrzeżeń.
Odwołanie.
Zgodnie z art. 6a ust. 9 pkt 1 KN od ustalonej oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, przysługuje nauczycielowi – prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli – prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora placówki, do kuratora oświaty. Odwołanie rozpatruje zespół oceniający powołany przez właściwy organ. Jak stanowi art. 6a ust. 10a KN organ, o którym mowa w ust. 9, w terminie 30 dni od dnia otrzymania odwołania albo wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy, po rozpatrzeniu odwołania przez zespół oceniający:
1) podtrzymuje ocenę pracy dokonaną przez dyrektora szkoły, albo
2) uchyla ocenę pracy dokonaną przez dyrektora szkoły oraz ustala nową ocenę pracy nauczyciela, albo
3) uchyla ocenę pracy dokonaną przez dyrektora szkoły oraz przekazuje sprawę do ponownego ustalenia oceny pracy, jeżeli ocena pracy została dokonana z naruszeniem prawa.