W określonych przepisami sytuacjach pracodawca może dokonywać potraceń z wynagrodzenia pracownika na zaspokojenie należności podmiotów będących wierzycielami. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę są jednostronną czynnością prawną, do której uprawniony jest pracodawca. Potrącenie polega na tym, że pracodawca część wynagrodzenia za pracę należnego pracownikowi przekazuje na konto wierzyciela, zazwyczaj komornika.
Przedmiot egzekucji.
W myśl art. 87 § 1 Kodeksu pracy (dalej jako: „k.p.”) z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne wynikające z odpowiedzialności porządkowej.
Potrącenia z wynagrodzenia – granice potrąceń.
Zgodnie z art. 87 § 3 k.p. potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności niż alimentacyjne lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
Potrącenia należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczki pieniężne udzielone pracownikom nie mogą w sumie przekroczyć połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami należności alimentacyjnych nie mogą przekroczyć trzech piątych wynagrodzenia.
Kary pieniężne związane z odpowiedzialnością porządkową łącznie nie mogą przekraczać wysokości dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu potrąceń, na które nie jest wymagana zgoda pracownika (przy czym pracownik musi zostać o tym powiadomiony).
Kwoty wolne.
W Kodeksie pracy określone są również kwoty wolne od potrąceń ustalone w następującej wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% określonego powyżej wynagrodzenia – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% określonego powyżej wynagrodzenia – przy potrącaniu kar pieniężnych z tytułu odpowiedzialności porządkowej.