Zadania dyrektora szkoły zostały określone w dwóch odrębnych ustawach, tj. w Prawie oświatowym oraz w Karcie Nauczyciela.
Podstawowym zadania dyrektora jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad nauczycielami zatrudnionymi w szkole (art. 68 ust. 1 pkt 2 Prawo Oświatowe).
Ponadto w art. 68 ust. 1 Prawa Oświatowego. wskazano, że dyrektor szkoły w szczególności:
- kieruje działalnością szkoły oraz reprezentuje ją na zewnątrz;
- sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego przez aktywne działania prozdrowotne;
- realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących;
- dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły, zaopiniowanym przez radę szkoły, oraz ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły;
- wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę;
- wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczególnych;
- współdziała ze szkołami wyższymi w organizacji praktyk pedagogicznych;
- stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki;
- odpowiada za realizację zadań wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego;
- współpracuje z pielęgniarką albo higienistką szkolną, lekarzem i lekarzem dentystą, sprawującymi profilaktyczną opiekę zdrowotną nad dziećmi i młodzieżą.
W zakresie nadzoru pedagogicznego dyrektor szkoły:
- sprawuje nadzór pedagogiczny nad pracą nauczycieli oraz innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w szkole (art. 68 ust. 1 pkt 2 Prawo Oświatowe)
- realizuje zalecenia, uwagi i wnioski organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą oraz powiadamia ten organ o wykonaniu zaleceń (art. 55 ust. 6 Prawo Oświatowe);
- przedstawia radzie pedagogicznej co najmniej dwa razy w roku ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły (art. 69 ust. 7 Prawo Oświatowe);
- wstrzymuje wykonanie uchwały rady pedagogicznej niezgodnej z przepisami prawa (art. 71 ust. 1 Prawo Oświatowe);
- dokonuje oceny pracy nauczycieli (art. 6a ust. 1 Karty Nauczyciela).
W zakresie zarządzania i kierowania pracą szkoły dyrektor szkoły w szczególności:
- zapewnia, w miarę możliwości, odpowiednie warunki organizacyjne do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych (art. 7 ust. 2 pkt 5 Karty Nauczyciela);
- dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie (art. 68 ust. 1 pkt 5 Prawo Oświatowe);
- organizuje administracyjną, finansową i gospodarczą działalność szkoły;
- wyraża zgodę na podjęcie w szkole działalności przez stowarzyszenia i inne organizacje – z wyjątkiem organizacji politycznych (art. 86 ust. 2 Prawo Oświatowe).
W zakresie prawa pracy dyrektor wykonuje m.in. następujące czynności:
- zatrudnia i zwalnia nauczycieli oraz innych pracowników szkoły (art. 68 ust. 5 pkt 1 Prawo Oświatowe);
- przyznaje nagrody oraz wymierza kary porządkowe pracownikom szkoły (art. 68 ust. 5 pkt 2 Prawo Oświatowe);
- występuje, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły, o przyznanie pracownikom szkoły odznaczeń, nagród i innych wyróżnień (art. 68 ust. 5 pkt 3 Prawo Oświatowe);
- zapewnia nauczycielom pomoc w realizacji ich zadań oraz doskonaleniu zawodowym (art. 7 ust. 2 pkt 4 Karty Nauczyciela);
- powierza stanowisko wicedyrektora oraz inne stanowiska kierownicze w szkole, a także odwołuje z nich (art. 65 ust. 1 Prawo Oświatowe).
W zakresie awansu zawodowego nauczycieli dyrektor szkoły:
- nadaje nauczycielowi stopień nauczyciela kontraktowego lub odmawia nadania tego stopnia (art. 9b ust. 4 pkt 1 i ust. 6 Karty Nauczyciela);
- może skrócić okres stażu nauczycielowi ubiegającemu się o stopień nauczyciela mianowanego (art. 9c ust. 2 Karty Nauczyciela oraz art. 7 ust. 4 pkt 1 noweli z 18.02.2000 r.);
- zatwierdza plan rozwoju zawodowego nauczyciela w okresie stażu i przyjmuje sprawozdanie z realizacji planu (art. 9c ust. 3 Karty Nauczyciela);
- przydziela opiekuna stażu nauczycielowi ubiegającemu się o stopień nauczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego (art. 9c ust. 4 Karty Nauczyciela);
- ustala ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu (art. 9c ust. 6 Karty Nauczyciela);
- wyraża zgodę na odbycie przez nauczyciela dodatkowego stażu (art. 9c ust. 11 i art. 9g ust. 8 Karty Nauczyciela);
- powołuje komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego i pełni funkcję jej przewodniczącego (art. 9g ust. 1 Karty Nauczyciela);
- uczestniczy w komisji egzaminacyjnej i komisji kwalifikacyjnej (art. 9g ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela);
- prowadzi rejestr zaświadczeń wydanych przez komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego (art. 9g ust. 9 Karty Nauczyciela).
Pozostałe kompetencje dyrektora szkoły obejmują w szczególności:
- podejmowanie decyzji o skreśleniu ucznia z listy uczniów (art. 68 ust. 2 Prawo Oświatowe);
- podejmowanie decyzji w sprawach wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły i odroczenia obowiązku szkolnego (art. 36 ust. 2 i 4 Prawo Oświatowe) a także udzielanie zezwolenia na spełnianie przez dziecko obowiązku szkolnego i obowiązku nauki poza szkołą oraz określanie warunków spełniania obowiązku w tej formie (art. 37 ust. 1 Prawo Oświatowe);
- kontrolowanie spełniania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego (dyrektorzy szkół podstawowych) oraz spełniania obowiązku szkolnego (dyrektorzy szkół podstawowych i gimnazjów) przez dzieci zamieszkałe w obwodzie szkoły (art. 33 ust. 2 i art. 41 ust. 1 Prawo Oświatowe);
- udzielanie zezwolenia na realizowanie przez ucznia indywidualnego programu lub toku nauki oraz wyznaczanie uczniowi nauczyciela opiekuna (art. 115 ust. 1 Prawo Oświatowe);
- tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów i wychowanków (art. 7 ust. 2 pkt 3 Karty Nauczyciela).