Ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. W porządku prawnym występuje wiele instytucji choć z pozoru podobnych, tak w szczegółach różniących się zasadniczymi kwestiami!. Takimi instytucjami jest dożywotnia służebność mieszkania i umowa dożywocia.
.
Umowa dożywocia
Klasyczna umowa dożywocia jest tzw. umową wzajemną w której obie strony uzyskują określoną korzyść majątkową. Na podstawie tej umowy właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić dożywotnie utrzymanie zbywcy, ewentualnie osobie bliskiej zbywcy nieruchomości.
Umowa dożywocia skutkuje natychmiastowym przeniesieniem własności nieruchomości, dlatego musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem jej nieważności.
Do podstawowych obowiązków osoby otrzymującej nieruchomość należą:
-
przyjęcie zbywcy jako domownika,
-
dostarczenie zbywcy wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału,
-
zapewnienie zbywcy odpowiedniej pomoc i pielęgnowanie w chorobie,
-
zapewnienie zbywcy na własnym koszt pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym.
.
O dokładnym zakresie umowy dożywocia decyduje jej treść. Dożywocie ma więc charakter alimentacyjny i w niektórych przypadkach może zostać zamienione na rentę.
.
Służebność mieszkania
Służebność mieszkania to tzw. służebność osobista, czyli przysługując konkretnej, opisanej z imienia i nazwiska osobie. Na podstawie umowy zawartej z właścicielem nieruchomości osoba, której przysługuje służebność mieszkania otrzymuje prawa do korzystania z domu lub mieszkania w zakresie uzgodnionym przez obie strony. Zatem celem tej instytucji jest zapewnienia uprawnionemu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, a nie obowiązek zapewnienia utrzymania, dostarczania wyżywienia, zapewnienia pomocy w chorobie itp. Służebność mieszkania ujawniana jest w dziale III księgi wieczystej właściwej nieruchomości.
Osoba, której przysługuje służebność mieszkania może przyjąć na to mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Należy mieć jednak na uwadze, że dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletniości.
.
Niestety już kilkukrotnie spotkałem się z taka sytuacją, że osoba (zazwyczaj starsza) w pewnym momencie dowiadywała się (najczęściej od komornika czy w postaci wezwań do zapłaty) jak ogromny błąd popełniła. Często niestety, błąd ten jest wyzyskiwany przez osoby chcące wejść w posiadanie nieruchomości, a starsza osoba myśląc że podpisuje umowę dożywocia i spokojnie może dożywać starości, daje się po prostu oszukać.