Po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu sprawa karna może nie zostać rozpoznana na rozprawie. W określonych przypadkach sąd może wydać wyrok nakazowy. Od wyroku nakazowego oskarżony lub pokrzywdzony – działający jako oskarżyciel posiłkowy – mogą wnieść sprzeciw.
Wyrok nakazowy w sprawie karnej może być wydany, gdy:
-
w sprawie prowadzone było dochodzenie,
-
nie ma potrzeby przeprowadzania rozprawy,
-
możliwe jest orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny.
Jednym słowem, wyrok nakazowy może zostać wydany w sprawach najbardziej oczywistych, przy jednoznacznym i niebudzącym wątpliwości materiale dowodowym.
W sprawach, w którym istnieją wątpliwości, gdzie Sąd podejmie decyzję konfrontacji zebranego przez prokuratora/policje materiału dowodowego z zeznaniami Oskarżonego, gdzie konieczne jest przeprowadzenie rozprawy, nie jest dopuszczalne wydanie wyroku nakazowego.
Kary w wyroku nakazowym
Wyrok nakazowy może być wydany w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny.
Wyrażenie to rozumie się szeroko. Możliwość wydania wyroku nakazowego nie ogranicza się jedynie do przypadków, w których zarzucone oskarżonemu przestępstwo zagrożone jest wyłącznie karą grzywny i karą ograniczenia wolności. W praktyce chodzi o wszystkie przypadki, w których ustawa karna stwarza możliwość orzeczenia kary o charakterze wolnościowym.
Wyrokiem nakazowym sąd nie może orzec kary pozbawienia wolności. Może natomiast orzec środek karny, np. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Wyrok nakazowy nie może być wydany w dwóch przypadkach:
W sprawach z oskarżenia prywatnego oraz w których w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę (tzw. obrona obligatoryjna).
Wydanie i doręczenie wyroku nakazowego
Jeżeli w sprawie możliwe jest wydanie wyroku nakazowego, sąd wydaje wyrok nakazowy na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron.
Odpis wyroku nakazowego doręcza się oskarżycielowi, oskarżonemu i jego obrońcy oraz pokrzywdzonemu – jeśli występuje w sprawie. Oskarżonemu i jego obrońcy odpis wyroku nakazowego doręcza się wraz z odpisem aktu oskarżenia.
Zarówno podejrzany jak i pokrzywdzony zostaną przez sąd pouczeni o prawie, terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu oraz skutkach jego niewniesienia.
Sprzeciw od wyroku nakazowego
Sprzeciw od wyroku nakazowego należy wnieść do sądu, który go wydał, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia wyroku nakazowego. Uchybienie terminowi skutkować będzie odmową przyjęcia sprzeciwu przez prezesa sądu i uprawomocnieniem się wyroku nakazowego.
Wniesienie sprzeciwu służy podjęciu obrony w postępowaniu karnym przed sądem. Do jej podjęcia powinny zatem istnieć uzasadnione podstawy. Wniesienie sprzeciwu nie zawsze jest korzystne. Kwestię wniesienia sprzeciwu warto skonsultować z adwokatem.
Skutki wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego
W razie skutecznego wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
Jeżeli sprzeciw nie zostanie złożony, albo złożony zostanie po terminie wyrok nakazowy staje się prawomocny a sprawa zostaje zakończona.