Skazanie wyrokiem karnym za popełnione przestępstwo nie oznacza, że już do końca życia skazany będzie musiał nosić takie piętno.

Tak jak orzeczona kara ulega wykonaniu czy umorzeniu tak informacja o skazaniu ulega zatarciu.

Zatarcie skazania jest instytucją uregulowaną w art. 106–108 Ustawy Kodeks karny (dalej jako k.k.). Zgodnie z powyższymi przepisami zatarcie skazania polega na uznaniu skazania za niebyłe. Oznacza to, że w określonych w k.k. przypadkach zakłada się, że osoba skazana za popełnienie przestępstwa jest uważana za osobę niekaraną, czyli osobę, która nigdy nie została skazana za swój czyn.

Dlaczego uznanie osoby skazanej za osobę niekaraną jest takie ważne?.

W wielu sytuacjach istnieje potrzeba wykazania się niekaralnością. Na przykład w postępowaniu rekrutacyjnym do pracy, niemożnością ubiegania się o pracę na konkretne stanowisko czy w w konkretnych firmach, w ramach formalności związanych z uzyskaniem koncesji na przewóz osób, ochronę mienia, czy do służby w formacjach mundurowych.

O tym, że jest się osobą niekaraną wykazywany jest poprzez przedstawienie odpowiedniego zaświadczenia ze specjalnego rejestru –Krajowego Rejestru Karnego. Wyciąg z rejestru opatrzony pieczęcią „NIE FIGURUJE” oznacza, że dana osoba nie została skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, lub orzeczony wyrok karny uległ zatarciu.

W przypadku, kiedy fakt skazania wyrokiem karnym nie uległ zatarciu to w wyciągu z Krajowego Rejestru Karnego będą znajdować się dane dotyczące popełnionego przestępstwa. Te dane to kara na jaką został skazany sprawca, a także sąd wydający wyrok i data skazania.

Dolegliwością osób popełniających przestępstwa nie są tylko kary czy środki karne, ale także pozostawanie przez kilka lat po odbyciu tych kar osobą karaną.

Po upływie określonego czasu osoba skazana za popełnione przestępstwo staje się w oczach systemu osobą niekaraną. Na tym właśnie polega zatarcie skazania. Jej dane usuwane są Krajowego Rejestru Karnego co pozwala na uzyskanie odpowiedniego zaświadczenia, z którego będzie wynikać status osoby niekaranej.

Po zatarciu skazania we wszystkich formularzach urzędowych, można twierdzić, że ma się status osoby niekaranej. Tak samo sytuacja wygląda podczas wszystkich postępowań rekrutacyjnych, a także w toku innych toczących się postępowań karnych.

Kiedy dochodzi do zatarcia skazania?

Zatarcie skazania następuje automatycznie (z mocy prawa) po upływie odpowiedniego okresu od dnia od dnia wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

Jednakże nie ma co liczyć na to, że „system” zatrze nam fakt skazania sam od siebie, trzeba złożyć stosowny wniosek o zatarcie skazania. W niektórych przypadkach na umotywowany wniosek skazanego sąd może zarządzić wcześniejsze zatarcie skazania.

Art. 107 Kodeksu Karnego.

§ 1. W razie skazania na karę pozbawienia wolności wymienioną w art. 32 pkt 3 lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

§ 2. Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat.

§ 3. W razie skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

§ 4. W razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

§ 4a. W razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

§ 5. W razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.

§ 6. Jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.