Pojęcie godzin nadliczbowych (nadgodzin), występuje w odniesieniu do regulacji ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p. i oznacza wykonywanie przez pracowników pracy ponad obowiązujące ich normy czasu pracy, a także pracę wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Pracownikom wykonującym pracę w ramach godzin nadliczbowych przysługuje (zgodnie z k.p.) dodatek pieniężny do wynagrodzenia za pracę bądź dzień wolny od pracy.
Kodeks pracy a Karta Nauczyciela.
Wskazane rozwiązania prawne nie mają jednak zastosowania do nauczycieli, których stosunek pracy, obowiązki i uprawnienia z nim związane regulują przepisy Karty Nauczyciela. Przepisy te nie przewidują wykonywania przez nauczycieli pracy w ramach nadgodzin w rozumieniu charakterystycznym dla regulacji k.p.
Wykonywanie przez nauczycieli pracy ponad obowiązujący ich tygodniowy wymiar czasu pracy na gruncie Karty Nauczyciela, zostało ograniczone wyłącznie do przypadków przyznania im godzin ponadwymiarowych w rozumieniu art. 35 ust. 2, bądź godzin doraźnego zastępstwa stosownie do art. 35 ust. 2a, za które nauczycielom przysługuje wynagrodzenie, nie zaś dzień wolny od pracy.
Reasumując, nie jest możliwe udzielenie nauczycielowi dnia wolnego od pracy w zamian za wykonanie pracy w godzinach ponadwymiarowych lub doraźnego zastępstwa.
Jedynym przypadkiem kiedy taki dzień może zostać przyznany jest sytuacja określona w art. 42c Karty Nauczyciela – a więc w przypadku, gdy nauczyciel wykonywał zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze w swoim dniu wolnym od pracy lub w dniu świątecznym.