Zgodnie z art. 68 Karty Nauczyciela (dalej KN) nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć przysługuje urlop płatny dla dalszego kształcenia się oraz inne ulgi i świadczenia związane z tym kształceniem.
Nauczyciel może otrzymać urlop płatny lub bezpłatny dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych, a bezpłatny z innych ważnych przyczyn.
Z tak sformułowanej dyspozycji wynika, że urlop bezpłatny nie stanowi roszczenia pracowniczego, tylko jest udzielany po uzyskaniu zgody pracodawcy. Ten zaś nie ma obowiązku udzielania urlopu bezpłatnego w każdej sytuacji, gdyż udzielenie takiego urlopu nie jest obligatoryjne.
W związku z powyższym dyrektor może odmówić udzielenia kolejnego urlopu bezpłatnego, jeżeli nie wyraża zgody na taki urlop. Przyczyną odmowy mogą być względy organizacyjne lub związane z polityką kadrową szkoły.
Przepisy nie określają terminu rozpatrzenia wniosku przez dyrektora szkoły.
Jak stanowi § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19.12.2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz. U. Nr 1, poz. 5) urlop ten udzielany jest na umotywowany wniosek nauczyciela na czas określony, pod warunkiem że nie spowoduje to zakłócenia toku pracy szkoły.
Karta Nauczyciela a Kodeks pracy.
Zgodnie z art. 91c KN w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nie uregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 174 k.p. na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego, dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.
Z powyższych przepisów wynika, iż w KN prawodawca przewidział udzielenie nauczycielowi urlopu bezpłatnego „z innych ważnych przyczyn”. Jednak przepisy nie precyzują, jakie to mogą być przyczyny, ani na jakich warunkach ów urlop miałby zostać udzielony. Takie doprecyzowanie zawarte zostało w k.p.