Okres wypowiedzenia ma charakter ochronny dla obu stron stosunku pracy. Pracodawca ma możliwość znalezienia nowego pracownika na miejsce zwalnianego, może dokonać, jeśli jest to konieczne, niezbędnych zmian reorganizacyjnych w swojej firmie. Pracownik ma czas na znalezienie nowej pracy, co więcej, w przypadku okresu wypowiedzenia trwającego co najmniej 2 tygodnie ma możliwość skorzystania z płatnych dni wolnych na poszukiwanie pracy.
Okresy wypowiedzenia umów o pracę zależą od następujących czynników:
- rodzaju zawartej umowy (czy jest to umowa na czas nieokreślony, na czas określony, umowa na zastępstwo nieobecnego pracownika, umowa na czas wykonywania określonego zadania czy też umowa na okres próbny).
- czasu, na jaki została zawarta umowa.
- okresu zatrudnienia u danego pracodawcy – ma to istotne znaczenie w przypadku umowy o pracę na czas określony i nieokreślony.
Umowy na czas nieokreślony i umowa na czas określony, uzależniony jest od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, wynosi odpowiednio (art. 36 § 1 Kodeksu pracy):
- 2 tygodnie przy przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc przy przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące przy przeprowadzeniu co najmniej 3 lat.
W przypadku wypowiedzenia umowy na czas określony i nieokreślony istotne znaczenie ma okres zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Do okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi zatrudnienie u poprzedniego pracodawcy (art. 36 § 2 Kodeksu pracy):
- jeśli zmiana pracodawcy nastąpiła w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, a stał się on pracodawcą w dotychczasowych stosunkach pracy z pracownikami,
- jeśli jest on następcą prawnym wcześniejszego pracodawcy.
Jeżeli pracownik wykonywał pracę związaną z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, wówczas pracownik i pracodawca mogą w samej umowie o prace określić dłuższe okresy wypowiedzenia. Mogą one odpowiednio wynosić (art. 36 § 5 Kodeksu pracy):
- 1 miesiąc przy przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy
- 3 miesiące przy przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy
Pracownikowi, z którym pracodawca zawarł umowę na okres próbny, zgodnie z art. 34 Kodeksu pracy, przysługują terminy wypowiedzenia:
- 3 dni robocze, jeśli okres próbny przekracza 2 tygodnie
- 1 tydzień, jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie, jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Umowa na zastępstwo – zawierana jeśli istnieje potrzeba zastąpienia pracownika, powstałego w wyniku jego usprawiedliwionej nieobecności, okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze
Zwolnienie na poszukiwanie pracy (art. 37 Kodeksu pracy)
Aby zapobiec zdarzeniu, kiedy pracownik zostaje zaskoczony wypowiedzeniem złożonym mu przez pracodawcę ustawodawca wprowadził przepisy chroniące takiego pracownika. W okresie co najmniej 2 tygodniowego okresu wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługują dni wolne na poszukiwanie nowej pracy. Wynoszą one odpowiednio:
- 2 dni robocze– w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia
- 3 dni robocze– w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia
Pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy, jeśli zawarł:
- umowę na czas nieokreślony- niezależnie ile wynosi okres zatrudnienia pracownika
- umowę na czas określony- niezależnie ile wynosi okres zatrudnienia pracownika
- umowę na okres próbny- lecz tylko tych zawieranych na 3 miesiące.
Za czas zwolnienia na poszukiwanie pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.